แต่ละปี Rolex จะมีการประกาศรางวัล Rolex Awards for Enterprise โดยการเฟ้นหาจากกรรมการในระดับนานาชาติ เพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตและปกป้องโลกที่เราอาศัยอยู่ ในปีนี้ Rolex มีความยินดีเป็นที่จะประกาศรายนามบุคคลผู้ทรงเกียรติที่คว้ารางวัล Rolex Awards for Enterprise ประจำปี 2023 ซึ่งโครงการที่เปี่ยมด้วยความมุ่งมั่นของผู้บุกเบิกทั้งห้าท่าน จะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตและปกป้องโลกใบนี้ไว้ให้คนรุ่นหลัง
รางวัล Rolex Awards for Enterprise ริเริ่มขึ้นในปี 1976 เพื่อเฉลิมฉลองการครบรอบ 50 ปีของนาฬิกา Oyster ซึ่งเป็นนาฬิกาข้อมือกันน้ำเรือนแรกของโลก ภายใต้โครงการดังกล่าว Rolex ให้การสนับสนุนบุคคลที่มีความโดดเด่นในการดำเนินโครงการสร้างสรรค์ต่าง ๆ ที่สร้างเสริมความรู้เกี่ยวกับโลกของเรา ปกป้องสิ่งแวดล้อม ช่วยรักษาถิ่นที่อยู่และสายพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต ตลอดจนช่วยพัฒนาความเป็นอยู่ของมนุษย์ให้ดีขึ้น
รางวัลนี้ซี่งตั้งใจให้เป็นการเฉลิมฉลองเพียงครั้งเดียว แต่กลับดึงดูดความสนใจได้จากนานาชาติ จน Rolex ต้องเปลี่ยนโครงการนี้ ให้เป็นโปรแกรมที่จัดขึ้นทุกๆ สองปี และในวาระครบรอบ 48 ปีของการก่อตั้ง โปรแกรมนี้ได้สนับสนุนผู้ได้รับรางวัลไปแล้ว 160 ราย ซึ่งโครงการของบุคคลผู้ทรงเกียรติเหล่านี้ได้สร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างมากใน 65 ประเทศ
รางวัล Rolex Awards for Enterprise เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ Perpetual Planet Initiative อันเป็นแนวคิดริเริ่ม ของ Rolex และหลอมรวมคุณค่าอันซับซ้อนของโครงการริเริ่มนี้ เป็นเวลาเกือบหนึ่งศตวรรษที่ Rolex ให้การสนับสนุนนักสำรวจรุ่นบุกเบิกและบุคคลที่ได้ทลายขอบเขตความพยายามของมนุษย์ในการไขกุญแจไปสู่องค์ความรู้ทางธรรมชาติ โดย Rolex ได้สานต่อเจตนารมณ์ที่มีต่อโลกใบนี้มายาวนานผ่านการเปิดตัวโครงการ Perpetual Planet Initiative ในปี 2019 เพื่อสนับสนุนบุคคลและองค์กรต่าง ๆ ที่ใช้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในการทำความเข้าใจกับความท้าทายด้านสิ่งแวดล้อมของโลก พร้อมเสาะหาแนวทางแก้ไขที่จะช่วยคืนสมดุลกลับสู่ระบบนิเวศของเรา
คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ
คณะกรรมการตัดสินรางวัล Rolex Awards for Enterprise ประจำปี 2023 ประกอบด้วยผู้ที่มีความเชี่ยวชาญโดดเด่นในสาขาของตนเอง ทั้งหมด 10 ท่าน ได้แก่
Dr Antonio Arantes (ดร.อันโตนิโอ อารานเตส) ผู้เชี่ยวชาญด้านมรดกทางวัฒนธรรม ซึ่งมีผลงานเป็นที่ยอมรับในด้านมานุษยวิทยาในบราซิล
Dr Helen Czerski (ดร.เฮเลน เซอร์สกี้)
นักฟิสิกส์ นักสมุทรศาสตร์ และนักสื่อสารที่มีรางวัลการันตี
Dr Katherine Hayhoe (ดร.แคทเธอรีน เฮย์โฮ)
หัวหน้านักวิทยาศาสตร์ ประจำองค์กร The Nature Conservancy และผู้ได้รับรางวัล Champion of the Earth จากองค์การสหประชาชาติ (UN) ประจำปี 2019
Ed Viesturs (เอ็ด วิสเตอร์ส)
หนึ่งในนักปีนเขาแถวหน้าของสหรัฐและนักเขียนหนังสือขายดี
Tsitsi Masiyiwa (ซิสซี่ มาซิวา)
ผู้ประกอบการเพื่อสังคมชาวซิมบับเวโดยกำเนิด และได้รับการเสนอชื่อเป็น African Philanthropist of the Year
Dr Indira Chakravarty (ดร.อินทิรา จักรวาตี)
ผู้เชี่ยวชาญด้านสาธารณสุขของอินเดียและผู้รับรางวัล Padma Shri อันทรงเกียรติ
Dr Carlos M. Duarte (ดร.คาร์ลอส เอ็ม. ดูอาร์เต้) นักวิทยาศาสตร์ด้านสภาพภูมิอากาศและทางทะเลผู้ทรงอิทธิพล และยังเป็นศาสตราจารย์พิเศษที่มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี King Abdullah
Christine Loh (คริสติน โลห์)
นักการเมืองและผู้สนับสนุนความยั่งยืนในระดับแนวหน้าด้านนโยบายสาธารณะในฮ่องกง
Gonzalo Muñoz (กอนซาโล่ มูโนซ)
ผู้เชี่ยวชาญชั้นนำระดับโลกด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม
Dr Brian P. Schmidt (ดร.ไบรอัน พี. ชมิดท์)
เจ้าของรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์และผู้ขับเคลื่อนรณรงค์แก้ไขปัญหาสภาพภูมิอากาศ
บุคคลผู้ทรงเกียรติ
รางวัลนี้มอบให้กับโครงการที่มุ่งเน้นด้านสิ่งแวดล้อม วิทยาศาสตร์และสุขภาพ เทคโนโลยีประยุกต์ มรดกทางวัฒนธรรม และการสำรวจโครงการต่าง ๆ ตัดสินจากความคิดริเริ่มและผลลัพธ์โดยรวมที่น่าส่งผลต่อโลก รวมไปถึงจิตวิญญาณขององค์กรผู้สมัคร
ทั้งนี้ บุคคลผู้ทรงเกียรติห้าท่านจะได้รับการคัดเลือกในทุก ๆ สองปี แต่ละคนจะได้รับทุนสนับสนุนเพื่อดำเนินโครงการของตน และเข้าเป็นสมาชิกของเครือข่ายผู้ได้รับรางวัล Rolex Laureates ซึ่งหลายคนยังคงร่วมงานกันจนถึงปัจจุบัน
สำหรับผู้ได้รับรางวัลประจำปี 2023 ได้รับการคัดเลือกโดยคณะผู้เชี่ยวชาญและผู้นำที่มีชื่อเสียงระดับโลกในแต่ละสาขาจำนวน 10 คน ผู้ได้รับรางวัลประจำปี 2023 และโครงการของพวกเขา ไม่ว่าจะเป็นโครงการจัดหาน้ำสะอาดในเคนยาไปจนถึงการปกป้องป่าบนเทือกเขาแอนดีส ได้ตอกย้ำถึงความมุ่งมั่นของแบรนด์ที่มีต่อโครงการ Perpetual Planet
บุคคลผู้ทรงเกียรติประจำปี 2023
CONSTANTINO AUCCA CHUTAS (คอนสแตนติโน อัคคา ชูตัส)
นักชีววิทยาผู้ซึ่งจะขยายขนาดโครงการฟื้นฟูและปกป้องระบบนิเวศป่าไม้ที่มีชุมชนเป็นศูนย์กลางในพื้นที่สูงของเทือกเขาแอนดีส ในปี 2000 เขาได้ก่อตั้ง Asociación Ecosistemas Andinos (ECOAN) และร่วมก่อตั้ง Acción Andina ในปี 2018 และปลูกต้นไม้จำนวน 4.5 ล้านต้น มีส่วนร่วมกับชุมชนท้องถิ่นมากกว่า 60 แห่ง และสร้างพื้นที่คุ้มครอง 16 แห่งในพื้นที่ภูเขาทั่วเปรูและประเทศบนพื้นที่สูงของเทือกเขาแอนดีส
BETH KOIGI (เบธ โคอิกิ)
ผู้ประกอบการเพื่อสังคมรุ่นใหม่ชาวเคนยาจะจัดหาเครื่องกำเนิดไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์สำหรับกักเก็บน้ำจากอากาศให้กับผู้คน 3,000 คนใน 10 ชุมชนที่ต้องการแหล่งน้ำสะอาด นับตั้งแต่ร่วมก่อตั้งบริษัทสตาร์ทอัพในปี 2017 เครื่องกำเนิดน้ำในบรรยากาศของ Koigi ได้ผลิตน้ำสะอาดมากกว่า 200,000 ลิตรต่อเดือนให้กับผู้คนมากกว่า 1,900 คน เทคโนโลยีที่สร้างสรรค์นี้สามารถสร้างผลกระทบได้อย่างมหาศาล ในเคนยาซึ่งเป็นบ้านเกิดของ Koigi ประชากรครึ่งหนึ่งไม่สามารถเข้าถึงน้ำดื่มสะอาด ในขณะที่ข้อมูลขององค์การสหประชาชาติ (UN) ระบุว่า ประชากรครึ่งหนึ่งของโลกอาจอาศัยอยู่ในพื้นที่ที่มีความเครียดน้ำสูง ภายในปี 2030
INZA KONE (แองซา โกเน)
นักไพรเมตวิทยาจะปกป้องผืนป่าที่มีความหลากหลายทางชีวภาพอย่างอุดมสมบูรณ์ในไอวอรี่ โคสต์ พร้อมทั้งปกป้องสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์ และลดความยากจนในพื้นที่ หลังทำงานร่วมกับผู้คนในพื้นที่มานานหลายปี ความพยายามของ Koné ส่งผลให้ป่า Tanoé-Ehy กลายเป็นเขตอนุรักษ์ธรรมชาติที่จัดการโดยชุมชนในปี 2021 การได้รับรางวัล Rolex Award จะช่วยให้ Koné สามารถรักษาความหลากหลายทางชีวภาพอันโดดเด่นในพื้นที่ได้ต่อไป รวมถึงสนับสนุนการจัดการชุมชน และส่งเสริมการดำรงชีวิตที่ยั่งยืนสำหรับประชาชนในภูมิภาค
DENICA RIADINI-FLESCH (เดนิกา เรียดินี-เฟลช)
ผู้ประกอบการเพื่อสังคมคนนี้จะขยายห่วงโซ่อุปทานเสื้อผ้าจากฟาร์มสู่ตู้เสื้อผ้าในรูปโฉมใหม่ ขับเคลื่อนพลังของผู้หญิง พร้อมทั้งอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่นของอินโดนีเซีย หลังจากประสบความสำเร็จในอาชีพในฐานะนักเศรษฐศาสตร์ Riadini-Flesch ได้ก่อตั้ง SukkhaCitta โดยทำงานร่วมกับช่างฝีมือสตรีในชนบทของอินโดนีเซียเพื่อมอบทักษะทางธุรกิจ ให้ความรู้ด้านการดูแลสิ่งแวดล้อม และแนะนำลูกค้าจาก 32 ประเทศ
LIU SHAOCHUANG (หลิว เสาช่วง)
ผู้เชี่ยวชาญด้านการสำรวจระยะไกลจะศึกษาแหล่งที่อยู่อาศัยของอูฐป่าเพื่อสร้างเขตอนุรักษ์ใหม่สองแห่ง เพื่อรักษาฝูงสัตว์ป่าสุดท้ายที่เหลืออยู่ Liu Shaochuang อาศัยความเชี่ยวชาญทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งเขามีบทบาทสำคัญในการพัฒนายานสำรวจดวงจันทร์และดาวอังคารของจีน โดยจะใช้ดาวเทียมติดตามอูฐป่าในภูมิภาคทะเลทรายโกบีของจีนและมองโกเลียเพื่อสนับสนุนการอนุรักษ์ในอนาคต
รางวัล Rolex Awards มุ่งเน้นด้านสิ่งแวดล้อมและผู้คน จวบจนปัจจุบัน มีระบบนิเวศมากกว่า 30 ระบบ และสัตว์ใกล้สูญพันธุ์กว่า 50 ชนิดที่ได้รับการคุ้มครองในโครงการของผู้ได้รับรางวัล อาทิ Emma Camp ผู้ได้รับรางวัลประจำปี 2019 ที่แสวงหาวิธีการฟื้นฟูและปกป้องแนวปะการังที่ได้รับความเสียหาย โดยศึกษาพฤติกรรมและพันธุกรรมของ “ปะการังที่อยู่รอดซึ่งแข็งแกร่งเป็นพิเศษ” เธอค้นพบว่าปะการังเหล่านี้สามารถเจริญเติบโตได้ในสภาพแวดล้อมที่เคยคิดว่าเป็นอันตรายต่อการดำรงอยู่
ในช่วงที่ผ่านมา ผู้ที่เคยได้รับรางวัลได้ดำเนินโครงการเทคโนโลยีที่ใช้นวัตกรรม เช่น “เครื่องเพิ่มปริมาณสารอาหาร” หรือ Dosifier ที่คิดค้นโดย Felix Brooks-Church ผู้ชนะรางวัลในปี 2021 เพื่อผลิตสารอาหารที่มีโมเลกุลขนาดเล็กซึ่งสำคัญต่อร่างกาย (Micro-nutrient) ให้แก่ผู้คนห้าล้านคนในแทนซาเนีย นับเป็นการสร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างแท้จริงให้กับชุมชนที่ต้องการความช่วยเหลือ
Rolex ไม่เพียงแต่สนับสนุนบุคคลและโครงการที่น่าทึ่งเหล่านี้เท่านั้น แต่เครือข่ายของ Rolex ยังได้เชื่อมโยงผู้ได้รับรางวัลมาเป็นเวลากว่า 45 ปี อาทิ Rodney Jackson นักชีววิทยาสัตว์ป่า ซึ่งได้รับรางวัล Rolex Awards ในปี 1981 เขาใช้เวลาในการติดตามเสือดาวหิมะที่หายากและใกล้สูญพันธุ์ และส่งเสริมให้ชุมชนช่วยกันอนุรักษ์ ปัจจุบันเขาให้คำปรึกษาแก่ Rinzin Phunjok Lama นักนิเวศวิทยาชาวเนปาลรุ่นใหม่ ผู้ได้รับรางวัลประจำปี 2021 ซึ่งทำงานในพื้นที่เทือกเขาหิมาลัย โดยส่งเสริมให้ชุมชนท้องถิ่นขึ้นมาเป็นนักอนุรักษ์สัตว์ป่าแนวหน้า รวมถึงเสือดาวหิมะด้วย นอกจากนี้ Rolex ยังได้ผนึกกำลังกับ Under the Pole ซึ่งเป็นพันธมิตรของโครงการ Perpetual Planet โดย Under the Pole เป็นองค์กรของนักวิทยาศาสตร์และนักสำรวจใต้น้ำ พร้อมด้วยผู้เชี่ยวชาญด้านการดำน้ำลึกและ Luiz Rocha ผู้ได้รับรางวัล Rolex Awards ประจำปี 2021 ปัจจุบัน Under The Pole และ Rocha ร่วมกันสำรวจและปกป้องแนวปะการัง Mesophotic ซึ่งอยู่ต่ำกว่าระดับน้ำทะเล 30 ถึง 150 เมตร
กลุ่มเครือข่ายระหว่าง Rolex และผู้ได้รับรางวัลได้ต่อยอดทักษะและความเชี่ยวชาญของกันและกัน เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงที่มากขึ้น และแสวงหาวิธีแก้ไขปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมเพื่อโลกของเรา ไม่ว่าจะโดยการถ่ายทอดองค์ความรู้ไปยังผู้ได้รับรางวัลรุ่นใหม่ หรือหลอมรวมความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านก็ตาม
“รางวัล ROLEX AWARDS สร้างความเชื่อมโยงกับผู้ได้รับรางวัล มายาวนานหลายปี บุคคลเหล่านี้ได้ถ่ายทอดเรื่องราวของตนเอง ตลอดจนชี้แนะแนวทางและสร้างความเชื่อมโยงกันได้ ผมคิดว่าไม่มีรางวัลใดที่เหมือนกับรางวัลนี้อีกแล้ว” Brian Schmidt
ทั้งนี้ งานเฉลิมฉลองให้แก่บรรดาผู้ที่ได้รับรางวัลอันทรงเกียรติจะจัดขึ้นในปี 2024 ในแต่ละภูมิภาคของผู้ได้รับรางวัล ซึ่งในอาเซียนได้มีการจัดงานขึ้นที่ประเทศสิงคโปร์ เพื่อแสดงความยินดีกับ DENICA RIADINI-FLESCH (เดนิกา เรียดินี-เฟลช) โดยเธอได้ฝากว่าโครงการจากปาร์มสู่ตู้เสื้อผ้า SukkhaCitta นั้นสามารถปรับไปใช้กับแต่ละประเทศได้ ซึ่งรายละเอียดนั้นเราจะได้นำมาเสนอต่อไป