Author: Pacharee Klinchoo
Photography: Courtesy of Blue Label
ต้อนรับปีมังกรไปกับ Johnnie Walker Blue Label Lunar New Year Limited Edition 2024 กับบทสัมภาษณ์ James Jean ศิลปินผู้ออกแบบขวดลิมิเต็ดประจำปีนี้
คุณสามารถอธิบายให้เราเข้าใจหน่อยได้ไหมว่ามังกรที่ปรากฏบนขวด Johnnie Walker Blue Label Lunar New Year Limited Edition 2024 คือใคร เป็นมังกรสปีชีส์ไหน มีลักษณะนิสัยใจคออย่างไร ทำนองนี้
มังกรที่ผมสร้างสรรค์ขึ้นมาสำหรับ Blue Label ตัวนี้เริ่มต้นจากการที่ผมต้องการให้เขาเป็นมังกรที่พิเศษและแตกต่าง ผมอยากให้เขาดูเป็นมังกรแบบดั้งเดิม แต่ในขณะเดียวกัน ก็มีอะไรใหม่ๆ เพิ่มเติมเข้ามาด้วยครับ นั่นเลยทำให้มังกรตัวนี้มี element ต่างๆ รายล้อมและไหลวนอยู่รอบตัวเขาอย่างที่คุณเห็น และปีนี้ นักษัตรตามความเชื่อของชาวจีนคือปีมังกรไม้ ซึ่งตรงนี้ก็มีส่วนช่วยผมคิดสไตล์ของมังกรตัวนี้ขึ้นมาด้วยครับ มันเลยมี element ประเภทกิ่งไม้และดอกไม้งอกออกมาจากตัวมังกรเยอะแยะไปหมด ซึ่งเป็นไอเดียว่า element เหล่านี้งอกออกมาจากไม้ยืนต้น ซึ่งในที่นี้ก็คือมังกรไม้ตัวนี้นี่เองครับ ซึ่ง element เหล่านี้ก็ล้อเล่นกับรูปทรงและการวางตัวของมังกรตัวนี้ให้กลมกลืนที่สุดครับ การออกแบบนั้นยังนำเสนอการที่ดอกไม้งอกออกมาจากตัวมังกร เป็นเหมือนความพยายามของผมเองที่จะย้อนกลับไปสำรวจรากเหง้าดั้งเดิมของตัวเองที่ทวีปเอเชีย แต่ในขณะเดียวกันก็มองตรงไปอนาคตข้างหน้าด้วยครับ
เล่าเรื่องกระบวนการทำงานกับ Blue Label ให้เราฟังหน่อย เอาตั้งแต่ที่ได้รับการติดต่อมาเลยนะ
ตอนที่ผมได้รับการติดต่อมาให้ทำงานนี้กับ Blue Label มันก็เหมือนกับโปรเจ็กต์ส่วนใหญ่ของผมล่ะครับ เริ่มต้นอย่างเรียบง่าย ผมเริ่มจากการร่างภาพในหัวออกมา ออกแบบมังกรออกมาหลายๆ เวอร์ชั่น คอมโพสต่างกัน และเราก็เลือกตัวที่ทุกคนเห็นนี่ล่ะครับ ซึ่งก็เป็นมังกรที่มีคอมโพสสมมาตร และผมก็พัฒนาจากร่างตรงนั้นโดยลงรายละเอียดต่างๆ โดยเฉพาะเรื่องของการให้สีว่าต้องถูกต้องเป๊ะตามที่ควรจะเป็น เพราะผมต้องการให้มังกรตัวนี้กลายเป็นส่วนหนึ่งในประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ของแบรนด์ ในขณะเดียวกันก็ต้องได้ภาพลักษณ์ใหม่ๆ แบบที่แบรนด์ไม่เคยทำมาก่อนไปด้วย คือผมต้องการสร้างภาพจำที่พอเห็นครั้งแรกคุณจะรู้สึกได้ถึงความทรงพลังของมังกรตัวนี้ แต่เมื่อคุณมองลงให้ลึกไปในรายละเอียดต่างๆ ในภาพ ได้เห็นสิ่งที่ซ่อนอยู่ ดอกไม้ และ element ต่างๆ คุณก็จะได้สัมผัสความน่าทึ่งของมังกรตัวนี้ เหมือนกับการดื่มด่ำรสชาติอันซับซ้อนของ Blue Label นี่ล่ะครับ
คุณรู้ไหมว่าทำไมพวกเขาถึงเลือกคุณมาร่วมงานในครั้งนี้
เอาจริงๆ ผมก็ไม่มั่นใจหรอกนะครับว่าทำไมพวกเขาถึงเลือกผม ผมมักจะแปลกใจเสมอเวลาได้รับการติดต่อให้ร่วมงานกับแบรนด์ต่างๆ ผมว่าผมคงโชคดีที่ได้รับการคัดเลือกให้ร่วมงานกับหลากหลายแบรนด์ และหลากหลายผู้กำกับน่ะครับ ผมแค่ตั้งใจสร้างสรรค์ผลงานที่ผมเชื่อมั่นอย่างต่อเนื่อง และนั่นก็เป็นตัวดึงดูดให้โอกาสต่างๆ และผู้คนที่มีพรสวรรค์และเก่งมากๆ ให้เข้ามาหา มาร่วมงานกับผมนี่ล่ะครับ รวมถึงแบรนด์ต่างๆ ด้วยนะ เหมือนโอกาสเหล่านี้มันเกิดขึ้นโดยธรรมชาติเลยนะครับ ผมไม่เคยต้องดิ้นรนมากเกินกว่าที่ตัวเองจะสบายใจเลยนะครับ และผมดีใจมากจริงๆ ที่ได้รับการติดต่อมาจาก Blue Label ผมรู้สึกว่านี่เป็นโอกาสที่ดีมากที่ผมจะได้ทำอะไรสักอย่างให้แบรนด์ที่ผมคุ้นเคยมาตั้งแต่เด็ก และยิ่งเป็นปีมังกรด้วย ดีใจมากๆ เลยครับ
การทำงานศิลปะของตัวเองแบบไม่มีโจทย์ กับการสร้างสรรค์งานศิลปะโดยอิงโจทย์จากลูกค้า กระบวนการทำงานของคุณแตกต่างกันมากน้อยแค่ไหน
สำหรับงานส่วนตัวของผม ทุกชิ้นเริ่มต้นจากไอเดียของผมที่อยากจะเล่าเรื่องอะไรสักอย่าง ในฐานะศิลปินที่มีอิสระเต็มที่บางทีมันก็ไม่ง่ายหรอกครับที่จะคิดอะไรขึ้นมาได้ ผมต้องเริ่มจากการมีไอเดียบางอย่างเป็นเมล็ดพันธุ์ตั้งต้นเพื่อเริ่มงานของตัวเองน่ะครับ แต่พอผมได้มาทำงานร่วมกับแบรนด์ หรือลูกค้า พวกเขาจะเป็นคนจัดหาเมล็ดพันธุ์นั้นมาให้ผมเพื่อให้ผมนำไปพัฒนาต่อ และพวกเขาก็มักจะเชื่อใจให้ผมสร้างสรรค์งานที่ผมรู้สึกว่า ‘มันใช่’ และยอมรับจักรวาลที่ผมสร้างออกมาเป็นผลงานนั้น ในเรื่องของการสร้างผลงานศิลปะ ผมต้องเริ่มจากการร่างภาพในหัวออกมาให้ชัดเจนก่อนทุกครั้ง ผมคิดว่าในช่วงเริ่มต้นการทำอาชีพศิลปินของผม มันค่อนข้างยากที่จะหาเสียงของตัวเอง สร้างสรรค์ผลงานที่ตรงตามโจทย์ของลูกค้าโดยไม่สูญเสียตัวตนของตัวเอง แต่เมื่อผมพัฒนาผลงานของผมมาเรื่อยๆ เรียนรู้ที่จะเชื่อมั่นในสัญชาตญาณของตัวเอง คนก็เริ่มติดต่อเข้ามาหาผม เพราะมั่นใจผลงานที่ผมเชื่อมั่นนี่ล่ะครับ ในที่สุดมันก็ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าจักรวาลที่ผมสร้างขึ้นมาอย่างเชื่อมั่นมันได้รับการยอมรับแล้วจริงๆ
คุณพูดถึงเมล็ดพันธุ์ในการสร้างสรรค์ใช่ไหม เล่าให้เราฟังหน่อยว่าเมล็ดพันธุ์ที่คุณใช้สร้างสรรค์ผลงานส่วนตัวล่าสุดของคุณคืออะไร
ล่าสุด ผมสนใจสำรวจเรื่องปกรณัมของโลกใบนี้อยู่ครับ เรื่องความเชื่อต่างๆ เทพ สัตว์ และภูตผีที่คล้ายคลึงกันในหลายๆ วัฒนธรรม และได้เห็นจุดร่วมอะไรบางอย่างในเรื่องราวเหล่านี้ที่คนทั่วโลกจินตนาการขึ้นมาเพื่ออธิบายสิ่งที่ไม่สามารถอธิบายได้ในชีวิตเรา ผมพยายามที่จะมุ่งไปที่แนวคิดสร้างสรรค์แบบนั้นที่เป็นจุดร่วมของประวัติศาสตร์มนุษยชาติ อยากใช้สัญชาตญาณแบบนี้สร้างสรรค์ผลงานของผมน่ะครับ นั่นเป็นสิ่งที่ผมกำลังพยายามทำอยู่นะครับ เล่าเรื่องราวที่แตกต่าง สร้างสรรค์ตัวละครที่หลากหลาย ที่พยายามเดินทางค้นหาสัจธรรมของตัวเองในภูมิทัศน์ที่เป็นเหมือนภาพฝัน สำรวจโลกที่แตกต่างออกไป ผมหวังว่าผมจะสามารถสร้างสรรค์ปกรณัมของผมเองที่คนหลากหลายวัฒนธรรมจะสามารถเชื่อมโยงและเข้าใจมันได้น่ะครับ
ความคาดหวังของคุณในฐานะศิลปินคืออะไร
ความคาดหวังของผมเหรอ… คุณหมายถึงสิ่งที่ผมตามหาอยู่ใช่ไหม สำหรับผมสิ่งสำคัญคือการมีอิสระในการทำสิ่งที่ผมรักน่ะครับ การได้หนีจากโลกภายนอกแบบสมบูรณ์แบบ และจดจ่ออยู่กับการสร้างสรรค์อะไรสักอย่าง ผมโชคดีที่การสร้างสรรค์ของผมช่วยให้ผมหาเลี้ยงตัวเอง ครอบครัว และคนอื่นๆ ได้น่ะครับ เพราะการทำงานของผมก็ต้องมีคนมาเกี่ยวข้อง ทั้งช่างพิมพ์ ประติมากร สถาปนิก ผมต้องร่วมงานกับคนหลากหลายมากเลยครับ เพราะฉะนั้น งานของผมเกี่ยวพันกับหลายวงการมากเลย ผมภูมิใจมากเลยครับที่งานของผมไม่ได้แค่สนองความต้องการสร้างสรรค์ของผมเท่านั้น แต่ยังช่วยสนับสนุนคนอื่นๆ ที่ช่วยสนับสนุนและทำให้ไอเดียในหัวของผมออกมาเป็นรูปเป็นร่างได้อีกด้วย
ขอถามเกี่ยวกับโลกปกรณัมใบที่คุณกำลังสร้างอยู่หน่อยได้ไหม มันจะเป็นยังไง
มันอธิบายยากมากเลยนะครับ สำหรับผม การเขียนภาพมันอธิบายอะไรต่างๆ ได้ง่ายกว่าการพูดมากเลยครับ นั่นเป็นเหตุผลที่ผมสนุกกับการเขียนภาพ เพราะผมไม่ต้องพูดอะไรน่ะครับ และผมไม่จำเป็นต้องอธิบายความเป็นตัวเองให้ใครฟัง ผมแค่นำเสนอผลงานของผม และหวังว่าทุกคนจะเข้าใจสิ่งที่ผมคิดไปเองน่ะครับ ผมอยากให้งานของผมมีความหมายกับคนที่ดูโดยไม่ต้องอธิบายอะไรมากมายน่ะครับ แต่ในที่สุดแล้ว ตอนที่ผมทำงาน ผมจะเชื่อสัญชาตญาณของตัวเองเป็นหลักนะครับ บางครั้งผมก็ไม่รู้หรอกว่าสัญชาตญาณของผมจะพาผมไปถึงไหนได้ แต่พอผมจบงานแต่ละชิ้น เหมือนกับผมกำลังถ่ายทอดอะไรบางอย่างที่ติดอยู่ในความทรงจำของยีนส์ในร่างกายของผมออกมาเป็นรูปเป็นร่างให้คนอื่นเห็น หลายสิ่งหลายอย่างมีคาแรกเตอร์จากความเชื่อของฝั่งตะวันออก ในขณะที่ผมเองก็เติบโตมาในซีกโลกฝั่งตะวันตก ได้แรงบันดาลใจมาจากวัฒนธรรมป็อปอเมริกัน และประวัติศาสตร์ศิลปะยุโรปมาก็เยอะ แต่ในใจลึกๆ ผมมักจะหาทางกลับไปบ้าน หรือหาอะไรบางอย่างที่หล่นหายไป เหมือนผมกำลังเดินทางผ่านโลกที่เหมือนกับความฝันเหล่านี้ แต่ความฝันเหล่านี้แท้จริงแล้วคือจิตใต้สำนึกของตัวผมเอง ดังนั้น มันซับซ้อนและอธิบายยากมากจริงๆ ครับ ชิ้นงานของผมก็ซับซ้อนไม่แพ้กัน มันมีไอเดียและแรงบันดาลใจในนั้นเยอะแยะไปหมด และมีหลากหลายเทคนิคด้วยนะครับ ทั้งการวาดภาพ การทำภาพยนตร์ ประติมากรรม คอมิค แอนิเมชั่น สิ่งต่างๆ เหล่านี้ปรากฏในงานผมทั้งหมดครับ มันซับซ้อนจริงๆ นะครับ อธิบายยากมากเลย ให้ภาพวาดมันอธิบายตัวเองแล้วกันนะครับ
โปรเจ็กต์แบบไหนทำให้คุณมีความสุขในการสร้างสรรค์
ล่าสุดผมกำลังพัฒนาตัวละครจำนวนหนึ่ง ผมว่าผมมีความสุขเวลาร่างภาพที่จะกลายเป็นภาพวาด กลายเป็นหุ่นสามมิติ หรือกลายเป็นแอนิเมชั่นในอนาคตน่ะครับ ผมชอบเวลาที่ผมได้เลือกเทคนิค กระบวนการต่างๆ ในการถ่ายทอดภาพในหัวของผมให้ออกมาอยู่บนโลกจริง ตอนที่ผมเด็กกว่านี้ เรื่องเหล่านี้ดูเหมือนจะเป็นไปไม่ได้เอาเสียเลย มันแพงเกินไป มันยากเกินไป ผมไม่รู้จักคนที่จะช่วยผมทำให้ภาพในหัวของผมออกมาได้ แต่พอมาถึงตอนนี้ ยี่สิบปีผ่านไป ผมเองก็ไม่ได้คิดหรอกครับว่าผมจะสามารถแสดงงานตัวเองในพิพิธภัณฑ์ขนาดใหญ่ระดับโลก หรือสร้างแอนิเมชั่นจากผลงานตัวเองได้ แม้กระทั่งสร้างรูปปั้นขนาดสามเมตรนี้ไม่เคยคิดฝันเลยครับ แต่ผมก็ทำมันสำเร็จจนได้ ผมคิดว่าพอผมรู้ตัวว่าผมมีศักยภาพในการสร้างสรรค์อะไรได้ นั่นล่ะครับคือสิ่งที่ผมมีความสุขที่สุดในฐานะศิลปิน