หลังจากที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์แห่งสหรัฐอเมริกาออกประกาศห้ามผู้อพยพจาก 7 ประเทศมุสลิมเข้าประเทศ อัสการ์ ฟาร์ฮาดี ผู้กำกับรางวัลออสการ์จากอิหร่านก็ออกมาประกาศว่าเขาจะไม่เข้าร่วมงานประกาศผลรางวัลออสการ์ที่ภาพยนตร์ The Salesman ที่เขากำกับได้เข้าชิงรางวัลภาพยนตร์จากต่างประเทศยอดเยี่ยม เพื่อแสดงจุดยืนที่ชัดเจนของตนเอง (ทั้งๆ ที่เขาได้รับสิทธิ์ยกเว้นให้เข้าประเทศสหรัฐอเมริกาเพื่อมาร่วมงานได้ก็ตาม) นั่นก็ยิ่งทำให้เราที่สนใจภาพยนตร์เรื่องนี้อยู่แล้วยิ่งสนใจหนักขึ้นไปอีก
เราเคยรู้จักกับผู้กำกับคนนี้ผ่านภาพยนตร์รางวัลออสการ์อย่าง A Separation (2011) ที่เล่าเรื่องราวชีวิตคู่ของสามีภรรยาชาวอิหร่านที่กำลังตัดสินใจหย่าขาดกัน ทั้งคู่ต้องเผชิญหน้าการตัดสินใจที่ต้องเลือกระหว่างครอบครัวของตัวเอง พ่อแม่ตัวเอง ความฝัน หน้าที่การงาน และปัจจัยหลายต่อหลายอย่างในสังคมเคร่งศาสนาในประเทศอิหร่าน จุดเด่นของผู้กำกับภาพยนตร์เรื่องนี้คือการนำเสนอ ‘ความอึดอัด’ ของสถานการณ์ เป็นการตั้งคำถามให้เราสงสัยว่า ‘แบบนี้มันใช่เหรอ?’ ตลอดทั้งเรื่อง และภาพยนตร์เรื่อง A Separation ก็นำเราไปสู่ข้อสรุปที่ตั้งคำถามหลากหลายในใจเราโดยตลอด
และในปีนี้ สหมงคลฟิล์มก็นำเข้าภาพยนตร์เรื่อง The Salesman ที่ได้เข้าชิงรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ต่างประเทศยอดเยี่ยมมาฉายเพียงไม่กี่สัปดาห์หลังจากเรื่องดราม่าระหว่างผู้กำกับภาพยนตร์และนโยบายแบนชาวมุสลิมจาก 7 ประเทศของทรัมป์ ปฏิกิริยาตอบโต้ของผู้กำกับต่อนโยบายดังกล่าวก็ยิ่งทำให้เราสนใจภาพยนตร์เรื่องนี้มากขึ้นไปอีก
อัสการ์ให้สัมภาษณ์แสดงจุดยืนชัดเจนว่า เขาทำภาพยนตร์เกี่ยวกับประเด็นความสัมพันธ์ของคนสองคน ซึ่งเป็นปมเก่าแก่ สามารถพัฒนาไปได้หลากหลายมาก เขาไม่ได้หวังรางวัลใดๆ แต่ภาพยนตร์สร้างมิตรภาพให้กับเขา เขาจึงมุ่งมั่นที่จะทำภาพยนตร์ต่อไปโดยไม่ต้องการให้เกิดความขัดแย้งใดๆ เขาเชื่อว่าภาพยนตร์สามารถรวมทุกคนให้เป็นหนึ่งได้ … เป็นการให้สัมภาษณ์ที่แสนจะชาญฉลาดในสายตาของเรา ไม่ต้องการให้เกิดความขัดแย้งใดๆ เขาจึงไม่ปรากฏตัวในประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ชุดความคิดและไอเดียของเขาก็ถูกฝังเข้าไปในภาพยนตร์ และไปปรากฏสู่สายตาชาวโลก รวมไปถึงเวทีรางวัลที่ทรงอิทธิพลต่อภาพยนตร์อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
The Salesman เล่าเรื่องของคู่สามีภรรยา(อีกแล้ว) ที่เป็นนักแสดงละครเวที ทั้งคู่กำลังแสดงละครเรื่อง Death of a Salesman โดย Arthur Miller เพิ่งจะย้ายเข้าอพาร์ตเม้นต์หลังใหม่ ฝ่ายหญิงถูกทำร้ายในอพาร์ตเม้นต์หลังนั้นหลังจากที่ย้ายเข้าเพียงไม่กี่วัน และฝ่ายชายก็ทำทุกวิถีทางเพื่อที่จะหาตัวคนร้ายและแก้แค้นให้กับผู้ที่ทำร้ายภรรยาของเขาให้จงได้
ภาพยนตร์ดำเนินเรื่องแบบเนิบๆ ตามสไตล์ผู้กำกับ เราจะค่อยๆ ได้เห็นปมแต่ละปมคลี่คลายอย่างช้าๆ ความอึดอัดที่เราเคยได้สัมผัสในภาพยนตร์เรื่อง A Separation ก็ตามมาหลอกหลอนเราต่อในภาพยนตร์เรื่องนี้ไม่หยุด ราวกับว่าเราได้เข้าไปนั่งในจิตใจของตัวละครหลัก และตัวละครรองที่โลดแล่นอยู่บนหน้าจอนั่น
และเมื่อมาถึงจุดที่เฉลยว่าใครคือผู้ทำร้าย ภาพการตัดสินใจของฝ่ายชายและฝ่ายหญิง ที่นำมาซึ่งผลกระทบอันเลวร้ายในตอนจบจนกระทั่งเราต้องมาตั้งคำถามว่า แท้จริงแล้ว การให้อภัย หรือการแก้แค้นกันแน่ที่เราควรจะวิ่งเข้าหา
และก็เช่นเคย … เราไม่ได้รับคำตอบจากผู้กำกับ แต่เราได้คำถามให้กลับไปขบคิดแทน ซึ่งก็เป็นคำถามที่เขาตั้งทั้ในภาพยนตร์ และในชีวิตจริง เมื่อเขาประกาศก้องว่าจะไม่เข้าร่วมงานประกาศผลรางวัลออสการ์ในปีนี้นั่นเอง
ร่วมค้นหาคำตอบผ่านการตั้งคำถามของอัสการ์ได้ในภาพยนตร์เรื่อง The Salesman ในโรงภาพยนตร์แล้ววันนี้เป็นต้นไป